Gythion

Gythion, van oudsher de haven van Sparta, is tegenwoordig de tweede stad van Lakonië en hoofdstad van de Mani. De inwoners claimden Herakles en Apollo als stichters van hun stad. In de Peloponnesische oorlogen was Gythion het hoofdkwartier en steunpunt van de Spartaanse oorlogsvloot en werd als zodanig aangevallen en verwoest door de Atheense generaal Tolmides in 455 v. Chr. De Thebaanse generaal Epameinondas probeerde tevergeefs om de stad in te nemen, terwijl later de Spartaanse koning Nabis de stad opnieuw heeft bevestigd.
De oude stad lag iets ten noorden van de moderne stad. Aan antieke overblijfselen moet vooral een klein theater worden genoemd met in de orchestra een graf-achtige structuur van onduidelijke herkomst. Verder zijn er de nodige inscripties uit de Romeinse periode teruggevonden, die duiden op de grote bloei die de stad juist in die periode doormaakte. Van de gebouwen die bij Pausanias worden genoemd is er niet één geïdentificeerd. In de middeleeuwen wordt Gythion niet meer genoemd en was het waarschijnlijk verlaten. De moderne stad dateert pas uit de 19e eeuw. Hij is voor alles een toeristisch centrum, met vertrekmogelijkheden naar Kreta en Kythira en talloze restaurantjes. Het stadje koketteert vooral met zijn boulevard langs het water en zijn schepen. Een verroest vissersschip is haast tot herkenningsteken van Gythion uitgegroeid.

Direct voor Gythion ligt het antieke eilandje Kranaë (nu via een brug verbonden met het vasteland), het huidige Marathonisi. Hier hebben Paris en Helena voor het eerst met elkaar geslapen (Homeros, Ilias 3.445 en Pausanias 3.22.1), waarna Paris op het vasteland ertegenover een tempeltje voor Afrodite heeft gebouwd en Menelaos, na zijn terugkeer uit Troje, een voor  de godin Themis (“Recht”).