Kaartje: R.A. Tomlinson, Argos and the Argolid, Londen 1972

Argos

 

 

 

Argos (inwoners Latijn Argivi, Ndl. Argivers). De naam van de stad (en van de akropolis) is vóór-Grieks, maar de oudste nederzetting lag enkele kilometers dichter naar Mykene, bij het z.g. Argivisch Heraion, een heiligdom gewijd aan Hera. In de Mykeense periode was Argos één van de drie belangrijkste plaatsen op de vruchtbare vlakte van de Argolis. Argos beschouwde zich als de rechtmatige opvolger van Tiryns en Mykene en daarmee van de mythologische overlevering rond Agamemnon en de Trojaanse oorlog.

In de klassieke periode verloor Argos na een lange serie oorlogen  z’n macht aan Sparta (na 600 v. Chr.) en zou nog slechts een ondergeschikte rol spelen, soms als bondgenoot van Athene in haar strijd met Sparta en soms neutraal.  In de middeleeuwen hebben de kruisvaarders op de plek van de oude akropolis een Frankische burcht neergezet, die later meermaals van handen is gewisseld tussen de Venetianen en de Turken. Er is een klein interessant museum en een aantal belangrijke bezienswaardigheden met name de agora

Odysseus verblindt de Cycloop: museum Argolis
Gezicht vanuit het theater

Agora

De agora van Argos op een gezien vanaf de Larisa als reconstructie, foto en op een recente plattegrond (BCH 119, (1995) p. 438). In tegenstelling tot op de meeste oudere plattegronden, wordt hier het kriterion gezien als deel van de agora, recht voor het 3e eeuwse theater; oudere reconstructies plaatsen het kriterion bij het nymfeum van Larissa. Het heiligdom van Apollo Lykeios wordt hier (vrij speculatief) oostelijk van de weg Nemea – Lerna geplaatst, op grond van indirecte aanwijzingen dat het heiligdom van Zeus Nemeios iets noordelijk lag van het gymnasium en dat het heiligdom van Apollo Lykeios (“het bekendste gebouw in Argos-stad” Pausanias 2.19.3) daar naast lag. Meer onderzoek is nodig om exact aan te geven hoe alles lag.
De belangrijkste bouwwerken op de agora zijn een vierkant gebouw, met 16 zuilen om het dak te dragen, waarschijnlijk een bouleuterion (en om die reden door Pausanias niet vermeld); ten noordoosten daarvan lag een (zeer oude) orchestra, een dansplaats mogelijk bedoeld voor rituele dansen ter ere van Apollo Lykeios; iets ten zuidoosten van het bouleuterion lag een groot rechthoekig complex, aan de buitenzijde omgeven met zuilenhallen. Dit complex had oorspronkelijk een open binnenplaats (en was daarom waarschijnlijk een gymnasion), die in de latere oudheid is voorzien van een badhuis (thermen B) aan de westkant. De oostkant werd omgebouwd tot palaestra; recht voor het gymnasion lag oorspronkelijk een hardloopbaan (zoals ook op de agora van Athene), compleet met startmechanisme en 18 hardloopbanen van 1 m. breedte; tegenover het gymnasion aan de andere kant van de hardloopbaan ligt een 1e eeuws nymfeum (bronhuis); over de agora liep in NW-ZO richting een (oorspronkelijk open) afvoerkanaal (“voie du Céphise”), dat in de Romeinse tijd werd vervangen door meerdere overwelfde afvoerkanalen.
Het indrukwekkendste bouwwerk van Argos in zijn huidige vorm (op het theater na) is ongetwijfeld het Romeinse badhuis, dat waarschijnlijk na Pausanias is neergezet. In zijn tijd lag er vermoedelijk een heiligdom voor Sarapis.

Theater Argos

Foto’s links: Het theater van Argos, uitgehakt in de rotsheuvel, bood plaats aan zo’n 20.000 man, en behoort daarmee samen met dat van Megalopolis en Sikyon tot de grootste theaters van Griekenland. In de zuidelijke parodos is (met enige moeite) een klein reliëf van de Dioskouren te vinden.

Elke zomer wordt het theater van Argos gebruikt voor talloze opvoeringen, variërend van komedie, muziek, dans tot aan klassieke tragedie. Vele honderden toeschouwers stromen samen om ‘s avonds in de buitenlucht te genieten van de voorstelling. Veel mensen nemen een kussentje mee, dan wel iets te drinken. In de fotogallerij een voorstelling van de Bacchen van Euripides uit 2013. Zie hoe de god Dionysos zijn uitzinnige Maenaden naar Thebe brengt, waar een confrontatie met de aartsconservatieve koning Pentheus uiteindelijk tot zijn ondergang leidt.

Hera Akraia en Apolloheiligdom

Wanneer iemand vanaf het huidige Argos de weg naar de Larisa inslaat, komt hij al gauw links en rechts van de weg de resten van de hier genoemde heiligdommen. De plaats van de tempel van Hera Akraia wordt nu ingenomen door het fraai gelegen klooster van de Panagia tou Vrakhou (Maagd van de Rots, foto boven), terwijl het heiligdom van Apollo tegen de Aspis aanligt (foto’s rechts, genomen vanaf de Larisa), de akropolis van Argos voordat de Larisa werd gebouwd. Van dit heiligdom resten nog een grote, in de rots uitgehouwen trap en een altaar op een groot plein. Via de trap kwam men op het centrale terras, waar de tempel van Apollo lag, die is overbouwd door een grote, Byzantijnse kerk (nu ook slechts fragmentarisch).

 

Op de plattegrond 1) cisterne, 2) propylon, 3) aule en narthex van basilica, 4) resten van het altaar, 5) de fundamenten van de basilica, 6) rechthoekig gebouw (orakel), 7) cisterne voor een heiligdom, 8) fundamenten van een tholos.

akropolis Argos (Larisa)

Boven: De Larisa bij Argos heeft in de oudheid dienst gedaan als akropolis van Argos en is later gebruikt als fort door de Byzantijnen, de Franken, Venetianen en de Turken. In de grotendeels middeleeuwse burcht zijn nog  resten klassiek muurwerk te vinden. Enkele fragmenten van de tempels van Zeus en die van Athene zijn nog verwerkt in de muren, terwijl de fundamenten van beide  tempels zijn teruggevonden op het plein van de burcht. Het uitzicht vanaf de Larisa omvat de hele Argolis.