Gla

Het enorme Mykeense fort van Gla in Boiotië (meer dan 10 keer zo groot als de contemporaine Mykeense burcht van Tiryns, en desondanks niet vermeld in de Ilias van Homerus) lag aan het meer van Kopaïs, dat echter in de Mykeense periode grotendeels was drooggelegd. Hiertoe werd het water van de Kephisos en de Melas via een  ingenieus systeem van kanalen en dammen afgevoerd, waardoor een enorm vruchtbaar gebied vrij kwam voor de landbouw. Dit gebied viel volgens de mythologie onder de zeggenschap van Orchomenos in Boiotië, dat daar zijn legendarische rijkdom voor een groot deel aan te danken zal hebben gehad. De huidige naam Gla komt van een Albanees woord dat “fort” betekent, terwijl de huidige omwonenden spreken van Paliókastro, “oud kasteel”. De antieke naam van het complex is onbekend.

Zo goed als zeker diende het fort deels de bescherming van dit belangrijke waterbouwkundige werk. Het fort werd in zijn geheel omgeven door een reusachtige 3 meter dikke en 2.8 km. lange Cyclopische muur, met maar liefst 4 ingangen, bereikbaar via kunstmatige opritten, bovenop een natuurlijke verhoging, waardoor het geheel zo goed als onneembaar zal zijn geweest. Centraal in het fort lagen de vertrekken voor het bestuur van het gebied, voornamelijk van ambtelijke aard. Opvallend, maar verklaarbaar, is dat Gla geen echte megaron-structuur kent, zoals dat in vele andere grote Mykeense centra wel het geval was, noch een badgebouw. Het zal daarom geen onafhankelijk paleis-koninkrijk zijn geweest. De bestuurlijke ruimtes bestaan uit twee grote vleugels, met elkaar verbonden middels lange, soms dubbele gangen. Zuidelijk van de ambtelijke ruimtes lagen twee langgerekte ruimtes met een onbekende functie, mogelijk opslagruimtes, terwijl het gehele bestuurscomplex was gesitueerd in een ruime hof, toegankelijk vanuit een monumentale toegangspoort.

Voor de afwatering van het meer dienden ondermeer twee in totaal bijna 50 km. lange kanalen op ongeveer 1 km. ten noorden van Gla gelegen. Met het einde van de Mykeense periode raakte het onderhoud van het afwateringssysteem in het slop, waardoor er vanaf de klassieke oudheid opnieuw ter plekke een meer lag, dat pas in de 19e eeuw voor de tweede keer werd drooggelegd..

 

Foto’s boven, het Kopaïsmeer nu, met (omcirkeld) het fort van Gla, close-up van het fort; onder, details van de muren en de bestuursruimtes.