Koroneia

Van het antieke Boiotische stadje Koroneia resteert momenteel nog slechts de kale akropolis (2 km. ten westen van het dorpje Ayia Paraskevi), zonder duidelijk herkenbare antieke resten, gelegen aan de weg Athene-Thebe, al staat er wel een (sterk vervallen) Frankische wachttoren.

In de oudheid was Koroneia met name van belang vanwege de tempel voor Athena Itonia die er stond, het religieuze centrum voor de Boiotiërs. Tijdens het festival ter ere van de godin, de Pamboiotiën, stuurden alle Boiotische steden afgezanten naar Koroneia en werden alle oorlogshandelingen opgeschort. Naast deze tempel vermeldt Pausanias nog tempels voor Hera, voor Herakles en één voor Zeus Laphystios, waarop koning Athamas zijn kinderen Helle en Phrixos moest offeren; toen hij klaar stond dat ook te doen, stuurde Zeus een vliegende ram, die de kinderen meenam naar de Kolchis in de Oekraiene. Onderweg viel Helle van het dier af en verdronk in de zeestraat die – naar haar – Hellespont – zou heten (de zeestraat van Helle). Phrixos kwam aan in Kolchis, offerde het ram en hing het (gouden!) vel op bij het altaar, waar lange tijd later Jason en de Argonauten het weer op moesten halen.

Enig belang hebben twee door Pausanias besproken heiligdommen, dat van Athena Itonia, waarvan de (schamele) resten onlangs zijn opgegraven iets ten oosten van de akropolis, resten van een tempel (met voorhal) en twee andere gebouwen. Het tweede heiligdom van Koroneia, dat van Herakles Charops heeft herkenbare resten nagelaten (vrijlatingsinscripties), te zien in het vrouwenklooster van Ayia Paraskevi (aanbellen), gebruikt als deurstijlen in een 12e eeuws kerkje, en in kerkje van de Taxiarchen gelegen enkele kilometers buiten Ayios Georgios (Potza), waar antieke grafstenen zijn gebruikt als bouwmateriaal, en waar ook het heiligdom zelf moet hebben gelegen (met resten van een zuilengang tussen het kerkje en een riviertje).

Boven en rechts: het vrouwenklooster in Ayia Paraskevi, met antiek materiaal verwerkt in het oude kerkje, waaronder (binnen) vrijlatings-inscripties. Eronder: het kerkje van de Taxiarchen en resten van het heiligdom van Herakles Charops. Helemaal rechtsonder, voorbeeld van een grafsteen uit de achtermuur (aanklikbaar).