Tegea

Foto’s boven v.l.n.r. de tempel van Athena Alea (3 x). Onder v.l.n.r. de  Byzantijnse kerk van Episkopi, de erbij gelegen oudchristelijke basilica en de bron van Auge vlakbij de tempel van Athena Alea. Het kaartje is overgenomen uit: M. Voyatzis, The Early Sanctuary of Athena Alea at Tegea, Göteborg 1990. Onder luchtfotos van de tempel.

Tegea was in de oudheid de grootste en machtigste stad op de vlakte van Tegea, en kent al tekenen van bewoning vanaf de Mykeense periode. In de 6e eeuw voor Chr. valt vermoedelijk de stichting van een centrale stadskern (al wordt die door Pausanias aan Aleos toegeschreven). In diezelfde 6e eeuw voert Tegea een lange, maar uiteindelijk onsuccesvolle oorlog tegen Sparta, om de onafhankelijkheid te kunnen bewaren om vanaf ongeveer 550 voor Chr. als vazalstaat verder te moeten. Een poging de onafhankelijkheid te herstellen, werd door de Spartanen bij Dipaia (470 voor Chr.) neergeslagen, maar na de slag bij Leuktra (369) wordt Tegea toch weer onafhankelijk. In de tijd van Pausanias is Tegea nog een bloeiende stad, maar hij wordt 395 door de Goten onder Alarik ingenomen en geplunderd. Hersticht door de Byzantijnen staat Tegea onder de Franken bekend als Nikli, één van de belangrijkste centra in centraal Griekenland.

 

De tempel voor Athena Alea in Tegea van de architect-beeldhouwer Skopas was een van de grootste en bekendste tempels van de Peloponnesos, die helaas in een armzalige toestand is bewaard, zoals de foto’s laten zien. Het was een peristyle Dorische tempel van bijna 48 x 20 meter, met binnenin de cella twee rijen Korinthische halfzuilen, vergelijkbaar met die in Bassai. Van de metopen, noch van de gevelsculpturen van de tempel is veel overgebleven. Wat er is, wordt bewaard in het kleine, zeer moderne, archeologische museum van Tegea. In de oostelijke gevel werd oorspronkelijk de mythe van Atalante en het Kalydonische Everzwijn getoond, in de westelijke gevel de mythe van Auge, Herakles en Telephos, twee mythes die de roem van de stad Tegea verkondigen. Van de overige bouwwerken uit Tegea is het theater overbouwd met een Byzantijnse kerk, terwijl er nog enkele resten te zien zijn van een vroegchristelijke basilica. De stadsmuren zijn zéér fragmentarisch bewaard gebleven.